Μουσείο, Ιστορικό και Λαογραφικό Κορίνθου

Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κορίνθου ιδρύθηκε το 1976, από την Κορίνθια Αλκμήνη Γαρταγάνη Πετροπούλου. Άρχισε να λειτουργεί το 1988, σε ένα νεόδμητο ιδιόκτητο κτίριο, το οποίο χτίστηκε με βάση τα αρχιτεκτονικά σχέδια του ακαδημαϊκού Σόλωνα Κυδωνιάτη. Η συλλογή του, μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, που εκτίθεται σε θεματικές ενότητες με σύγχρονο μουσειολογικό τρόπο, απαρτίζεται από δείγματα του λαϊκού πολιτισμού της Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και της Κύπρου του 18ου, 19ου και 20ού αι. Η πρώτη ενότητα εκθεμάτων, που αναπτύσσεται στο ισόγειο του μουσείου, αποτελείται από τεκμήρια του προβιομηχανικού τρόπου ζωής του αγροτικού πληθυσμού της Κορινθίας κατά το πρώτο μισό του 20ού αι. Στην καλύβα που υπάρχει μετά την είσοδο δεξιά, η οποία έχει κατασκευαστεί από άχυρα και ξύλα, μπορεί κανείς να δει διάφορα αντικείμενα που υπήρχαν σε αυτό το είδος ορεινού καταλύματος των κτηνοτρόφων: υφαντές κουβέρτες και κάπες από γιδόμαλλο, πήλινα τσουκάλια και χάλκινες κατσαρόλες, προβατοψάλιδα για το κούρεμα των προβάτων, γκλίτσες και κουδούνια. Στο δείγμα πλινθόχτιστης κατοικίας που μπορείτε να δείτε απέναντι από την καλύβα, και συγκεκριμένα στο χειμωνιάτικο δωμάτιο, εκτίθενται, μεταξύ άλλων, οικιακά σκεύη, βαμβακερά χαλιά, πήλινα αγγεία, υφαντά, ένα ξύλινο στρογγυλό χαμηλό τραπέζι (σοφράς) μπροστά από το τζάκι και ένα εικονοστάσι, όπου υπάρχει και η στεφανοθήκη. Σε ένα άλλο μικρό δωμάτιο του σπιτιού βίσκεται ένας μικρός σαρακατσάνικος αργαλειός και ένα πλήθος εργαλείων που χρησίμευαν για την επεξεργασία του μαλλιού. Κοντά στην πλινθόχτιστη κατοικία έχει στηθεί και ένα δείγμα χωριάτικου φούρνου, γύρω από τον οποίο θα δείτε αντικείμενα και σκεύη που χρησιμοποιούσαν για την προετοιμασία και το ψήσιμο του ψωμιού (σκάφες, πλαστήρια, κόσκινα και κρησάρες, πινακωτές κ.ά.). Στον υπόλοιπο χώρο του ισογείου εκτίθενται, συγκεντρωμένα ανά κατηγορία, τα εργαλεία για την επεξεργασία των σιτηρών, για την παραγωγή κρασιού, για τη φροντίδα και την περιποίηση των ζώων και για την υφαντική. Στον ημιώροφο του μουσείου εκτίθεται η συλλογή του καταγόμενου από το Κιάτο λογοτέχνη Αστέρη Κοββατζή, η οποία αποτελείται από ξυλόγλυπτα έπιπλα, χάρτες του 19ου αι., και από χαρακτικά με απόψεις τοπίων και αρχαιολογικών μνημείων, κυρίως της Πελοποννήσου. Στις καλαίσθητες και σωστά φωτισμένες μεγάλες προθήκες του πρώτου και του δεύτερου ορόφου εκτίθεται η μεγάλη συλλογή από παραδοσιακές αντρικές και γυναικείες φορεσιές, μαζί με τα εξαρτήματα και τα κοσμήματα που τις συνόδευαν. Στον πρώτο όροφο αξίζει τον κόπο να εντοπίσετε ορισμένα εντυπωσιακά δείγματα από αυτή τη συλλογή, όπως το χρυσοκεντημένο σιγκούνι και το τμήμα μπόλιας από την Κορινθία (προθ. 1), το βρεφικό κεφαλόδεσμο από τη Σκύρο (προθ. 4), τη μεταξωτή υπόλευκη ποδιά με τις κεντημένες πολύχρωμες συνθέσεις από άνθη και πουλιά από την πεδινή Κορινθία (προθ. 8) και την εντυπωσιακή γιορτινή ανδρική φορεσιά από την Κρήτη (προθ. 9). Στον πρώτο όροφο εκτίθενται, επίσης, μερικά έργα ξυλογλυπτικής, όπως μικροέπιπλα από τη Σκύρο, μια παιδική κούνια από την Καστοριά, και ένα εντυπωσιακό μπαούλο με δερμάτινη επένδυση και χάλκινα διακοσμητικά στοιχεία του 1771. Στο δεύτερο όροφο, από τις φορεσιές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας, της Βόρειας Ηπείρου και της Μικράς Ασίας, αξίζει να προσέξετε το πιρπιρί, το γυναικείο επενδύτη της αστικής φορεσιάς των Ιωαννίνων (προθ. 13), το κόσμημα στήθους από την Καρδίτσα (προθ. 17) και το κατσούλι, τον κεφαλόδεσμο δηλαδή της νυφικής φορεσιάς από το Γιδά της Κεντρικής Μακεδονίας, που πιστεύεται ότι επιβίωσε από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος, για να τιμήσει τις γυναίκες για το θάρρος τους, πήρε από τους άντρες του στρατού του τις περικεφαλαίες και τους τις έδωσε (προθ. 17). Δείτε, επίσης, τις μαύρες σαρακατσάνικες φορεσιές από τη Θράκη με τα ιδιόμορφα τριγωνικά στολίδια, τη νυφική γυναικεία φορεσιά από το Καβακλί της Ανατολικής Θράκης, και το καβάδι, τον επενδύτη από τη Νίγδη της Μικράς Ασίας (προθ. 17). Στις τέσσερις προθήκες (21-24) που έχουν τοποθετηθεί στο κέντρο της αίθουσας και στις υπόλοιπες επιτραπέζιες προθήκες (25-31), εκτίθενται έργα κοσμικής και εκκλησιαστικής αργυροχρυσοχοΐας, περίτεχνα κεντήματα και διάφορα άλλα αντικείμενα φτιαγμένα από λαϊκούς τεχνίτες. Αξίζει εδώ να προσέξετε τη χρυσοκέντητη πετσέτα από την Κωνσταντινούπολη, με την παράσταση γυναικών να χορεύουν ανάμεσα σε σημαίες και λάβαρα (προθ. 22), το αντρικό γιλέκο από μαύρη τσόχα που φέρει επίθετο έλασμα με τη μορφή του Αγίου Γεωργίου (προθ. 25), και την μπαλτζούδα, το μεγάλο επιστήθιο αλυσιδωτό κόσμημα της φορεσιάς της Καραγκούνας (προθ. 28). Η συλλογή κοσμημάτων, που θα δείτε στις προθήκες 25-29, αλλά και πάνω στις φορεσιές των άλλων προθηκών, είναι πάρα πολύ πλούσια, με δείγματα όλων των τεχνικών κατασκευής τους: σφυρήλατα, εγχάρακτα, χυτά και συρματερά. Στον υπόλοιπο χώρο του δεύτερου ορόφου παρουσιάζονται μερικά δείγματα ξυλογλυπτικής και, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην είσοδο του ορόφου, μια σειρά από εκκλησιαστικά είδη και αντικείμενα λατρείας. Μεταξύ αυτών, ένα ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, εικόνες και ένα ριπίδιο σε σχήμα ουράς παγωνιού. Τέλος, στην προθήκη 21, όπου εκτίθενται επίσης ορισμένα άλλα εκκλησιαστικά είδη, αξίζει να προσέξετε την ασημένια κεφαλή φιδιού από διακόσμηση ποιμαντορικής ράβδου και τον ξυλόγλυπτο σταυρό ευλογίας με ασημένια επικάλυψη. Αναπαράσταση της διαδικασίας οργώματος· δεξιά, η παραδοσιακή καλύβα κατασκευασμένη με άχυρα και ξύλα (Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Κορίνθου). Εξωτερική άποψη του κτιρίου που στεγάζει το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείου Κορίνθου. Αναπαράσταση πλινθόκτιστης κατοικίας, στο ισόγειο του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Κορίνθου. Μερική άποψη του δευτέρου ορόφου του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Κορίνθου, στον οποίο εκτίθεται η συλλογή των παραδοσιακών φορεσιών. Μερική άποψη του πρώτου ορόφου του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Κορίνθου. Προθήκες με παραδοσιακές φορεσιές του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Κορίνθου.